1. Εἰσαγωγή

Τί ἀνταποδώσωμεν τῷ Κυρίῳ, περὶ πάντων ὧν ἀνταπέδωκεν ἡμῖν; Δι' ἡμᾶς Θεὸς ἐν ἀνθρώποις, διὰ τὴν καταφθαρεῖσαν φύσιν, ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν. Πρὸς τοὺς ἀχαρίστους ὁ Εὐεργέτης, πρὸς τοὺς αἰχμαλώ-τους ὁ Ἐλευθερωτής, πρὸς τοὺς ἐν σκότει καθημένους, ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύ-νης. Ἐπὶ τὸν Σταυρόν ὁ ἀπαθής, ἐπὶ τὸν Ἅδην τὸ φῶς, ἐπὶ τὸν θάνατον ἡ ζωή, ἡ Ἀνάστασις διὰ τοὺς πεσόντας. Πρὸς ὃν βοήσωμεν, ὁ Θεὸς ἡμῶν δόξα σοι. (Ὕμνος τῆς Ἀκολουθίας τοῦ Ὄρθρου τοῦ Βαρέος Ἤχου).

Αὐτός ὁ θαυμάσιος ὕμνος ἀπό τήν Ἀκολουθία τοῦ Ὄρθρου τῆς Κυριακῆς ἐκφράζει εὔγλωττα τά συναισθήματά μας αὐτή τήν ὥρα κατά τήν ὁποία συγκεντρωνόμεθα γιά τήν 40ή Κληρικολαϊκή Συνέλευσή μας ἐδῶ στήν Ἀτλάντα. Εἴμεθα πράγματι πλημμυρισμένοι ἀπό συναισθήματα εὐγνωμοσύνης πρός τόν Θεό γιά τίς ἄφθονες εὐλογίες Του, ὄχι μόνον αὐτές οἱ ὁποῖες ἀπαριθμοῦνται στόν παραπάνω ὕμνο, ἀλλά καί τά πολλά δῶρα, γνωστά καί ἄγνωστα, τά ὁποῖα μᾶς ἔχει χαρίσει πλουσιοπάροχα ἀτομικά καί συλλογικά.

Εὐχαριστοῦμε τόν Θεό ἰδιαιτέρως γιά τήν 40ή αὐτή Κληρικολαϊκή Συνέλευσή μας. Ἀπό τό ἔτος 1921, ὅταν ἔλαβε χώρα ἡ πρώτη Γενική Συνέλευση τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς μας, ὑπό τήν προεδρία τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀλεξάνδρου, καί ἐπί 90 συνεχῆ ἔτη, οἱ πιστοί αὐτῆς τῆς Ἐκκλησίας συναντήθησαν 40 φορές σέ Γενικές Συνελεύσεις Κληρικῶν καί Λαϊκῶν. Αὐτό σημαίνει ὅτι τρεῖς συνεχόμενες γενεές Ἑλληνορθοδόξων ἐργάσθηκαν ἐντατικά μέσῳ τῶν Κληρικολαϊκῶν Συνελεύσεων καί μέσῳ ζωῆς ἀληθινῆς ἀφοσιώσεως στόν Θεό, ἔφεραν αὐτή τήν Ἀρχιεπισκοπή στό
ἐξαιρετικό ἐπίπεδο προόδου καί ἐπιτευγμάτων, τά ὁποῖα, δόξα τῷ Θεῷ, ἀπολαμβάνουμε σήμερα! Σαράντα Κληρικολαϊκές Συνελεύσεις σέ τρεῖς συνεχόμενες γενεές σέ διάστημα 90 ἐτῶν ἀποτελοῦν μεγᾶλο ἐπίτευγμα τό ὁποῖο ἀξίζει νά ἑορτασθεῖ πανηγυρικά!

Ἄς εὐχαριστήσουμε ἐπίσης τόν Θεό γιά τά δύο ἔτη τά ὁποῖα παρῆλθαν ἀπό τήν τελευταία Κληρικολαϊκή μας Συνέλευση στήν Washington, D.C.∙ δύο χρόνια πλήρη προκλήσεων, δοκιμασιῶν, ἐπώδυνων γεγονότων, ἀλλά ἐπίσης καί γεγονότων πού ὑπόσχονται πολλά διότι προσφέρουν ἄριστες εὐκαιρίες γιά συνεχῆ καί συστηματική δράση: δράση γιά τήν σταθερή προώθηση τῆς ἀνεκτίμητης Ὀρθοδόξου Πίστεώς μας καί τῆς παγκόσμιας Ἑλληνικῆς παραδόσεώς μας.

Στίς ἑπόμενες ἡμέρες, κατά τήν διάρκεια συνεδριάσεων ἐπιτροπῶν καί πληροφοριακῶν συναντήσεων, θά ἔχετε τήν εὐκαιρία νά ἔλθετε σ’ ἐπαφή καί νά συζητήσετε ἀρκετά ἀπό τά ἀνωτέρω προαναφερθέντα γεγονότα, εἰδικῶς ἐν ὄψει τοῦ ἀντικτύπου τους στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας γενικῶς καί τῶν ἐνοριῶν της ἰδιαιτέρως.

Ἐπιτρέψτε μου, ἑπομένως, στό πρῶτο μέρος τῆς ὁμιλίας μου νά περιορισθῶ στόν σχολιασμό ἕξι γεγονότων τά ὁποῖα θά μποροῦσαν νά θεωρηθοῦν περισσότερο σημαντικά. Τρία ἐξ αὐτῶν εἶναι αὐτά καθ’ ἑαυτά ἀρνητικά γεγονότα καί τρία θετικά. Τά ἐπέλεξα διότι εἶναι ἐνδεικτικά τοῦ κοινωνικοῦ, πολιτιστικοῦ, πνευματικοῦ καί θρησκευτικοῦ πλαισίου ἐντός τοῦ ὁποίου ζοῦμε καί ἐργαζόμεθα.

2. Σχολιασμός Τριῶν Ἀρνητικῶν Γεγονότων

1) Ἀμέσως μετά τήν λήξη τῆς Κληρικολαϊκῆς Συνελεύσεώς μας στήν Washington, DC., τό Φθινόπωρο τοῦ ἔτους 2008, ὅπως γνωρίζουμε, μία πολύ σοβαρή οἰκονομική κρίση ἔπληξε τίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες μέ δυσάρεστες συνέπειες γιά ὅλο τόν ὑπόλοιπο κόσμο. Ἡ κρίση, ὅπως ἦταν φυσικό, ἐπέδρασε ἄμεσα στίς Ἐνορίες, Μητροπόλεις, Ἐθνικές Ὀργανώσεις μας καί σ’ ὁλόκληρη τήν Ἀρχιεπισκοπή μέ πολλούς τρόπους. Τήν ὥρα αὐτή καθώς ὁμιλοῦμε, ἡ οἰκονομική κρίση, στό ἐσωτερικό καί παγκοσμίως, δέν ἔχει ἀκόμη τελειώσει, καί τά προγνωστικά γιά τήν ὑπερνίκησή της παρουσιάζουν σημαντικές ἀβεβαιότητες ἀπροσδιορίστων διαστάσεων. Στή διάρκεια τοῦ Φθινοπώρου τοῦ 2008 καί στούς μῆνες καί τά χρόνια τά ὁποῖα ἀκολούθησαν, ἀντιμετωπίσαμε ἄμεσα τήν ἀπειλή τῆς δραματικῆς μειώσεως ἤ ἀκόμη καί ἀναστολῆς ζωτικῶν τμημάτων τῶν ἱερῶν ἐθνικῶν Διακονιῶν μας ὡς Ἑλληνορθοδόξου Ἐκκλησίας. Αὐτή ἡ δραματική ἐξέλιξη ἐπηρέασε πολλές μή κερδοσκοπικές ἤ θρησκευτικές ὀργανώσεις στίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες.

Ἐντούτοις, χάρις στήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ καί τήν καταπληκτική ἀποφασιστικότητα καί δημιουργικότητα τῶν πιστῶν, τοῦ κλήρου καί τοῦ λαοῦ, αὐτή ἡ ἀπειλή δέν πραγματοποιήθηκε στήν περίπτωσή μας. Χάρις στίς δωρεές οἱ ὁποῖες ἐδόθησαν ἀπό γενναιόδωρους Ὀρθοδόξους ἀδελφούς μας καί στήν ἀφοσίωση καί βοήθεια τῶν κοινοτήτων μας δέν χρειάσθηκε νά περικόψουμε τίς ἱερές διακονίες μας. Στήν πραγματικότητα, καί παρά τήν ἐπιβάρυνση ἐπιπροσθέτων, ἀπροσδοκήτων καί ἀδίκως ἐπιβληθέντων οἰκονομικῶν βαρῶν, συνεχίσαμε τήν σταθερότητα καί ἀνάπτυξη τῶν ἱερῶν διακονιῶν καί τῆς οἰκονομικῆς καταστάσεώς μας. Ὑπάρχουν λέξεις γιά νά εὐχαριστήσωμε ἀξίως τόν Θεό γι’ αὐτή τήν εὐλογία ἀναπτύξεως καί προόδου ἐν μέσῳ μιᾶς φοβερῆς παγκόσμιας οἰκονομικῆς κρίσεως;

2) Ὅταν συναντηθήκαμε στήν Washington, DC, ἡ χώρα μας εἶχε ἤδη ἐμπλακεῖ ἐπί σειράν ἐτῶν, σέ δύο αἱματηρούς πολέμους: στό Ἀφγανιστάν καί στό Ἰράκ. Ἐλπίσαμε τότε ὅτι οἱ πόλεμοι θά τελείωναν σύντομα. Δυστυχῶς, δύο χρόνια μετά, τό Ἰράκ καί τό Ἀφγανιστάν συνεχίζουν νά εἶναι περιοχές πολέμου καί θανάτων. Ἐπιπλέον, τά προβλήματα τά σχετικά μέ τήν Μέση Ἀνατολή, τά ὁποῖα ἀπασχολοῦν εἰδικώτερα τούς Ἰσραηλινούς, τούς Παλαιστινίους, τούς Ἰρανούς καί προσφάτως τούς Τούρκους, προκαλοῦν σοβαρή ἀνησυχία ὄχι μόνον στήν Κυβέρνηση, ἀλλά καί στόν μέσο πολίτη τῆς Ἀμερικῆς. Αὐτές οἱ καταστάσεις ἀτέλειωτων πολέμων καί διαμάχης πρέπει νά εἶναι ζωντανό θέμα τῆς συνειδήσεώς μας διότι ἡ Ὀρθόδοξος πίστη μας διατηρεῖ πολύ στενή σχέση μέ ἀνθρώπους καί χῶρες πού ζοῦν ὑπό συνθῆκες ταλαιπωριῶν καί βίαιου θανάτου. Οἱοδήποτε πρόγραμμά μας, ὡς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, πρέπει νά συμπεριλαμβάνει εἰλικρινῆ φροντίδα γιά τήν ὑπερνίκηση τῶν πολέμων καί τήν ἐγκαθίδρυση τῆς εἰρήνης καί τῆς συμφιλιώσεως στή γῆ.

3) Τό τρίτο ἀρνητικό γεγονός ἀναφέρεται στήν τεράστια οἰκολογική καταστροφή στόν Κόλπο τοῦ Μεξικοῦ, μέ τό πετρέλαιο νά ἐξακολουθεῖ νά ἀναβλύζει ἀπό τόν πυθμένα τῆς θαλάσσης προκαλῶντας τεράστια καταστροφή στό οἰκολογικό σύστημα τῶν ἐγγύς μεγάλων περιοχῶν. Τό γεγονός αὐτό ἤ μᾶλλον τό ἀτύχημα αὐτό τῆς ἀσυνειδησίας, τό ὁποῖο οὐσιαστικά εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἀνθρωπίνης ἀσεβείας πρός τήν προστασία τοῦ περιβάλλοντος συνδυασμένης μέ τήν ἀχαλίνωτη πλεονεξία καί τήν θεοποίηση τοῦ χρήματος ἀπό ἀνεύθυνους ἀνθρώπους, ἀποτελεῖ προειδοποίηση γιά ὅλους μας. Ὁ Κόλπος τοῦ Μεξικοῦ καί αὐτό τό ὁποῖο συνέβη ἐκεῖ, δέν εἶναι κάτι ἄσχετο μέ τή ζωή μας. Σήμερα ἡ τραγωδία αὐτή πλήττει τόν Κόλπο τοῦ Μεξικοῦ∙ αὔριο κάτι ἄλλο μπορεῖ νά συμβεῖ ἀκριβῶς ἔξω ἀπό τήν πόρτα τοῦ σπιτιοῦ μας. Οἱ προτεραιότητές μας ὡς Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν ἀναφορικά μέ τήν ἀπαιτούμενη δράση καί ἐκπαίδευση θά πρέπει νά ὑπολογίζουν τό πάντοτε πιθανό ἐνδεχόμενο καταστροφικῶν γεγονότων τά ὁποῖα μπορεῖ νά προκαλέσει ὁ ἄνθρωπος, καί μετά τά ὁποῖα δέν ὑπάρχει τρόπος νά διορθωθεῖ ἡ φοβερή καταστροφή.

3. Σχολιασμός Τριῶν Θετικῶν Γεγονότων

1) Ἐνῶ τό Φθινόπωρο τοῦ 2008 ἔφερε κατήφεια καί καταστροφή οἰκονομική, ταυτοχρόνως ἔφερε ἕνα φωτεινό καί πνευματικά τονωτικό γεγονός, ἀνοίγοντας νέους ἐκκλησιαστικούς ὁρίζοντες. Τόν Ὀκτώβριο τοῦ 2008, χάρις στήν ἐξαιρετική ἔμπνευση καί πρωτοβουλία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου μας κ.κ. Βαρθολομαίου, ἔλαβε χώρα στό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο στήν Κωνσταντινούπολη συνάντηση ὅλων τῶν Προκαθημένων τῶν Αὐτοκεφάλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν τοῦ Κόσμου, ἐκπροσωπούντων περί τά 300 ἑκατομμύρια πιστῶν. Ἡ Σύναξη αὐτή, ὅπως ἀποκαλεῖται μία τέτοια συνάντηση, συνέβαλε στήν ἐνδυνάμωση καί ἰσχυροποίηση τῶν πνευματικῶν δεσμῶν ἀνάμεσα στίς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες τοῦ Κόσμου καί εἶχε ὡς ἀποτελέσματα (α) τήν ἐπαναδραστηριοποίηση τοῦ προπαρασκευαστικοῦ ἔργου γιά τήν σύγκληση Πανορθοδόξου Οἰκουμενικῆς Συνόδου, καί (β) τήν λήψη ἄμεσων μέτρων γιά τήν ἐπίλυση προβλημάτων κανονικῆς φύσεως στίς περιοχές τῆς ἀποκαλουμένης Ὀρθοδόξου Διασπορᾶς στήν ὁποία καί ἐμεῖς ὡς Ὀρθόδοξοι στίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες ἀνήκουμε. Αὐτές ὑπῆρξαν ὁμολογουμένως μνημειώδεις ἀποφάσεις μέ τεράστιο ἀντίκτυπο στό παγκόσμιο σῶμα τῆς Ὀρθοδοξίας ὅπως ἔγινε ἐμφανές σχεδόν ἀμέσως. Τήν Σύναξη ἀκολούθησε πενθήμερο Βιβλικό Συμπόσιο στήν Μικρᾶ Ἀσία, τήν Ρόδο καί τήν Κρήτη, ἀφιερωμένο στόν Ἀπόστολο Παῦλο καί τίς θεολογικές καί ποιμαντικές συμβουλές του πρός τήν σύγχρονη Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία. Τό Συμπόσιο ἦταν μοναδικό στό εἶδος του καί πρωτοποριακό διότι προσέφερε διαλέξεις κορυφαίων διεθνῶν Βιβλικῶν ἐπιστημόνων ἐξειδικευμένων στόν Ἀπόστολο Παὐλο, στούς Προκαθημένους τῶν Ὀρθοδόξων Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν καί τούς συνοδούς των στίς περιοχές ἀπό τίς ὁποῖες ἐπέρασεν ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Ἡ Ἀρχιεπισκοπή μας εἶχε τήν μεγάλη τιμή τῆς ἀκαδημαϊκῆς εὐθύνης αὐτοῦ τοῦ σημαντικοῦ Βιβλικοῦ Συμποσίου τήν ὁποία τῆς ἐνεπιστεύθη ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μας.

2) Τό Φθινόπωρο τοῦ ἔτους 2009 δεχθήκαμε τό ἔξοχο πνευματικό δῶρο καί τήν πράγματι μεγάλη εὐλογία τῆς ἐπισκέψεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου μας κ.κ. Βαρθολομαίου στίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες. Ὅπως ἐνθυμεῖσθε, ἄρχισε τήν ἐπίσκεψή του αὐτή μέ πενθήμερη παραμονή στή Νέα Ὀρλεάνη, ὅπου προήδρευσε τοῦ Ὀγδόου Οἰκολογικοῦ Συμποσίου τό ὁποῖο ὀργάνωσε ὁ ἴδιος, μέ θέμα τόν μεγᾶλο Ποταμό Μισσισσιππῆ καί τά προβλήματα ρυπάνσεώς του. Κατόπιν, ἦλθε στή Νέα Ὑόρκη ἐπί μία ἑβδομάδα, ὅπου ἐπισκέφθηκε Ἐνορίες, συναντήθηκε μέ Ἀρχές τῆς Πολιτείας καί τῆς Πόλεως καί μέ τόν Γενικό Γραμματέα τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν, παρέστη στή συνεδρίαση τοῦ Ἀρχιεπισκοπικοῦ Συμβουλίου, παρακολούθησε καί μίλησε σέ εἰδικά ὀργανωμένη πρός τιμή του συναυλία, καί ἐτέλεσε τήν Θεία Λειτουργία τήν Κυριακή 1 Νοεμβρίου στόν Καθεδρικό Ναό τῆς Ἁγίας Τριᾶδος τῆς Νέας Ὑόρκης. Στό τέλος αὐτῆς τῆς Θείας Λειτουργίας, προέστη καί τῆς τελετῆς εἰσδοχῆς τῶν Νέων Ἀρχόντων τῆς τάξεως τοῦ 2009. Ἐν συνεχείᾳ μετέβη στήν Washington, DC, ὅπου εἶχε τήν εὐκαιρία νά συναντηθεῖ μέ τόν Πρόεδρο Barack Obama, τόν Ἀντιπρόεδρο Joe Biden, τήν Ὑπουργό Ἐξωτερικῶν Hillary Clinton, τήν Πρόεδρο τῆς Βουλῆς Nancy Pelosi, καί τόν Ἡγέτη τῆς Πλειοψηφίας τῆς Γερουσίας Harry Reid. Ἐπιπλέον, ἔδωσε διάλεξη στό Ἵδρυμα Brookings Institution καί στό Πανεπιστήμιο Georgetown. Ὅλα αὐτά ἔγιναν ἐντός τεσσάρων μόνον ἡμερῶν, σημειώνοντας νέο ἱστορικό ρεκόρ ὑψηλοῦ ἀξιωματούχου ἐπισκεπτομένου τήν πρωτεύουσα τῆς χώρας, τήν Washington, DC. Ἡ Πατριαρχική ἐπίσκεψη ἀποτελεῖ τεράστια εὐλογία γιά τήν Ἀρχιεπισκοπή μας.

3) Πρό δύο μηνῶν, ἕνα πολύ σημαντικό γεγονός συνέβη στήν Νέα Ὑόρκη. Αὐτό ἦταν ἡ πρώτη Συνέλευση ὅλων τῶν Κανονικῶν Ὀρθοδόξων Ἐπισκόπων Βορείου καί Κεντρικῆς Ἀμερικῆς. Συνολικά 55 Ἐπίσκοποι (Ἀρχιεπίσκοποι, Μητροπολῖτες καί Ἐπίσκοποι) ἀπό τίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες, τόν Καναδᾶ καί τό Μεξικό ἔλαβαν μέρος σέ μία παραγωγική καί ὑψηλῆς ποιότητος συνάντηση ἐπί 3 ἡμέρες. Ἡ Συνέλευση τῶν κανονικῶν Ὀρθοδόξων Ἐπισκόπων (μία ἐδῶ καί ἄλλες ἕνδεκα σέ διάφορα μέρη τῆς ὑδρογείου) πραγματοποιήθηκε μέ ὁμόφωνη ἀπόφαση ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν. Γι’ αὐτόν τόν λόγο, ἡ Ἐπισκοπική αὐτή Συνέλευση ἀποτελεῖ ἐπίσημο καθιερωμένο σῶμα τό ὁποῖο μεταξύ ἄλλων κατ’ οὐσίαν θά συνεχίσει καί θά ἐπαυξήσει τό ἔργο τῆς SCOBA, ἀναλαμβάνοντας τήν ἐποπτεία τῶν ὀργανισμῶν καί δραστηριοτήτων της. Περιττό νά λεχθεῖ ὅτι ἡ Ἀρχιεπισκοπή μας εἶχε τήν εὐθύνη διοργανώσεως τῆς Συνελεύσεως, ἡ ὁποία θά συγκαλεῖται μία φορά τόν χρόνο καί πάντοτε ὑπό τήν προεδρία τοῦ Ἀρχιεπισκόπου ὡς ἀρχαιοτέρου Ἱεράρχου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στήν Ἀμερική. Αὐτή ἡ Συνέλευση θά ἐξυψώσει ἀσφαλῶς τήν σχέση καί τίς δραστηριότητες τῶν διαφόρων Ὀρθοδόξων παρουσιῶν στίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες, προάγοντας τόν συντονισμό καί τήν συνεργασία σέ κοινή δράση, βελτιώνοντας τοιουτοτρόπως τήν ἀποτελεσματικότητα τῆς Ὀρθοδόξου μαρτυρίας στήν Ἀμερική, ἐνῶ παραλλήλως θά σεβασθεῖ τά ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά ἑκάστης Ὀρθοδόξου παρουσίας στίς ΗΠΑ συνδεομένης μέ μητέρα Ἐκκλησία στό ἐξωτερικό.

4. Τό Θέμα τῆς 40ῆς Κληρικολαϊκῆς Συνελεύσεώς μας

Ἔχοντας συνείδηση καί ἐπίγνωση τῶν πολλῶν γεγονότων τά ὁποῖα συμβαίνουν στόν κόσμο καί τήν Ἐκκλησία μας - ἤδη σημειώσαμε ἕξι – ἄς στραφοῦμε τώρα στό θέμα τῆς 40ῆς Κληρικολαϊκῆς Συνελέυσεώς μας ἐδῶ στήν Ἀτλάντα: ‘Συναγάγετε τόν Λαό Μου στόν Οἶκο Μου. Ἔρχου καί Ἴδε’.

Τά τελευταῖα δύο χρόνια ἑστιάσαμε ἔντονα τίς προσπάθειές μας στήν ἱερά κλήση καί τό καθῆκον μας νά συναγάγουμε τόν Λαό τοῦ Θεοῦ στόν Οἶκο Του. Μελετῶντας τήν φύση καί τόν σκοπό αὐτῆς τῆς κλήσεως καί μέσῳ τῆς ἐφαρμογῆς αὐτοῦ τοῦ θέματος στίς Μητροπόλεις, Ἐνορίες καί τά ἐθνικά προγράμματα τῶν ἱερῶν διακονιῶν μας, βοηθήσαμε πολλούς ν’ἀνακαλύψουν στήν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία θεραπεία, εἰρήνη, νόημα ζωῆς κι’ ἕνα ζεστό πνευματικό οἶκο. Αὐτό παρατηρήθηκε ἰδιαιτέρως στήν περίπτωση τῆς συγκεντρώσεως αὐξανομένου ἀριθμοῦ νέων στόν οἶκο τοῦ Θεοῦ, εἰδικώτερα κατά τή διάρκεια τῆς Μεγάλης Ἑβδομᾶδος. Λόγῳ ἀκριβῶς τῆς ζωτικῆς του σημασίας, πολλοί ἄνθρωποι τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς μας, κληρικοί καί λαϊκοί, πρότειναν μέ ἐπιμονή τό θέμα ‘Συναγάγετε τόν Λαό Μου στόν Οἶκο Μου’ νά παραμείνει ἐνεργό καί νά γίνει ἐπίσης τό θέμα τῆς παρούσης 40ῆς Κληρικολαϊκῆς Συνελεύσεως. Ἡ πρόταση εἶχε θετική ἀπήχηση. Πρέπει νά συνεχίσουμε νά τονίζουμε τήν ἀνάγκη τῆς συνάξεως τῶν ἀνθρώπων στόν οἶκο τοῦ Θεοῦ. Ἐν τούτοις προσθέσαμε στό ὑφιστάμενο θέμα καί μία ἐπιπλέον ἔννοια ἡ ὁποία ἐμπλουτίζει τό ἀρχικό θέμα καί διευρύνει τόν ὁρίζοντά του. Ἡ προσθήκη ἀποτελεῖται ἀπό μία μικρή φράση ἡ ὁποία προέρχεται ἀπό τό κατά Ἰωάννην Εὐαγγέλιο καί συνίσταται σέ τρεῖς λέξεις: ‘Ἔρχου καί Ἴδε’ (Ἰωάν. 1:46).

Ἀξίζει νά θυμηθοῦμε τίς πραγματικές περιστάσεις, στίς ὁποῖες χρησιμοποιήθηκε αὐτή ἡ φράση. Αὐτό πού συνέβη εἶναι τό ἑξῆς: Στήν ἀρχή τῆς δημοσίας δράσεώς Του, ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, ἀφοῦ κάλεσε τόν Ἰάκωβο καί τόν Ἰωάννη νά Τόν ἀκολουθήσουν καί νά γίνουν μαθητές Του, κάλεσε, ἐπίσης, καί τόν Φίλιππο. Ὁ Φίλιππος ἀμέσως ἔσπευσε καί βρῆκε τόν φίλο του Ναθαναήλ καί τοῦ εἶπε: εὑρήκαμε τόν Μεσσία στό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ τοῦ ἀπό Ναζαρέτ. Ὁ Ναθαναήλ ἀντέδρασε μέ κάποια διστακτικότητα καί μέ σαφῆ ἔκφραση ἀμφιβολίας. Στό σημεῖο ἀκριβῶς αὐτό ὁ Φίλιππος τοῦ εἶπε ‘Ἔρχου καί Ἴδε’. Ἡ ἀποδοχή τῆς προσκλήσεως ἀπό τόν Ναθαναήλ τόν ὁδήγησε σέ συνάντηση μέ τόν Ἰησοῦ καί τήν ἰσχυρή διακήρυξη πίστεως πρός Ἐκεῖνον μέ τούς ἑξῆς λόγους: Ῥαββί, σύ εἶ ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, σύ εἶ βασιλεύς τοῦ Ἰσραήλ (Ἰωάν. 1:49)

Μέ τήν προσθήκη τῶν τριῶν μικρῶν ἀλλά σημαντικῶν λέξεων ‘ἔρχου καί ἴδε’, τό θέμα τῆς παρούσης Συνελεύσεώς μας ἔχει πλέον τήν ἑξῆς διατύπωση: ‘Συναγάγετε τόν Λαό Μου στόν Οἶκο Μου. Ἔρχου καί Ἴδε’. Τό θέμα μας τώρα περιέχει δύο σημαντικά τμήματα καί δύο διακριτές φωνές. Τό πρῶτο τμῆμα εἶναι ἡ φωνή τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος μᾶς καλεῖ εὐθέως στό ἔργο τῆς συναγωγῆς τοῦ Λαοῦ Του στόν Οἶκο Του. Τό δεύτερο τμῆμα τοῦ θέματος εἶναι ἡ δική μας φωνή καθώς ἀπευθυνόμεθα σ’ ἐκείνους τούς ὁποίους ἐπιθυμοῦμε νά φέρουμε στόν οἶκο τοῦ Θεοῦ μέ τή φράση ‘Ἔρχου καί Ἴδε’.

Ἀλλά ποιός ἀκριβῶς ἦταν ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖον ὁ Φίλιππος χρησιμοποίησε τίς λέξεις ‘Ἔρχου καί Ἴδε’ ἀπευθυνόμενος στόν φίλο του Ναθαναήλ; Ὁ Φίλιππος ἦταν ἀπολύτως πεπεισμένος ὅτι δέν χρειαζόταν μακρές θεωρητικές συζητήσεις γιά νά πείσει τόν Ναθαναήλ ὅτι ὁ Ἰησοῦς ἦταν ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ. Μία συνάντηση μέ τόν Χριστό θά ἦταν ὑπέρ ἀρκετή. Πίσω ἀπό τήν πρόσκληση ‘ἔρχου καί ἴδε’, ὑπῆρχε ἀπό πλευρᾶς Φιλίππου μία καθαρή καί δυνατή πίστη. Στήν περίπτωσή μας, γιά νά ‘συναγάγουμε τόν Λαό τοῦ Θεοῦ στόν Οἶκο Του’ πέραν οἱωνδήποτε θεωρητικῶν ἐπιχειρημάτων καί συζητήσεων, πρέπει νά εἴμεθα σέ θέση νά ποῦμε στούς άνθρώπους ‘ἔρχου καί ἴδε’, ἔλα καί δές. Τό ἐρώτημα εἶναι, ἐάν ἀκολουθήσουμε τό παράδειγμα τοῦ Φιλίππου καί τοῦ Ναθαναήλ, πόσο ἀκλόνητα πεπεισμένοι εἴμεθα γιά τήν ἐνέργειά μας ὅταν ἀπευθύνουμε τήν πρόσκληση ‘Ἔρχου καί Ἴδε’ στούς ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι ἔχουν ἀνάγκη νά βροῦν κατοικία στόν χῶρο τοῦ Θεοῦ; Καί κατόπιν, ὅταν τό ‘Ἔρχου καί Ἴδε’ γίνει ἀποδεκτό, πῶς συναντοῦν οἱ προσκεκλημένοι τόν Χριστό στίς ἐνορίες καί στίς ζωές μας;

5. Περαιτέρω Ἀνάλυση καί Ἐφαρμογή τοῦ Θέματος στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας

1). Ἄς ἀρχίσουμε τήν ἀνάλυση καί ἐφαρμογή τοῦ θέματος τῆς Κληρικολαϊκῆς μας ὑπενθυμίζοντας αὐτό τό ὁποῖο εἰπώθηκε καί προτάθηκε στήν προηγούμενη Κληρικολαϊκή μας ἀναφορικῶς μέ τό θέμα ‘Συναγάγετε τόν Λαό μου στόν Οἶκο Μου’. Τότε προτάθηκε, καί παραθέτω τό σχετικό κείμενο, ὅτι:

‘Οἱαδήποτε σοβαρή ἐφαρμογή πρέπει νά ξεκινήσει μέ τήν ἀλλαγή νοοτροπίας καί φρονήματος. Πρέπει ν’ ἀλλάξουμε καί ἀντί νά ἀπορροφώμεθα καί νά ἑστιάζουμε ἀποκλειστικῶς τήν προσοχή μας στήν ἐνορία μας, ν’ ἀναπτύξουμε ἔτσι τή συνείδησή μας ὥστε νά γίνει ἐνήμερη καί τῶν ἀνθρώπων πού βρίσκονται ἐκτός τῆς Ἐνορίας μας, τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων οἱ ὁποῖοι ἔχουν τό δικαίωμα νά γνωρίσουν αὐτό τό ὁποῖο γνωρίζουμε καί ἐμεῖς περί τῆς ἀληθείας τοῦ Θεοῦ, νά γευθοῦν τήν χαρά τῆς συμμετοχῆς στήν ἐκκλησιαστική κοινότητά μας, καί νά βιώσουν τίς εὐλογίες τίς ὁποῖες ἀπολαμβάνουμε ὡς Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί ὄντας μαζί μέ τόν Θεό. Ἡ περιοχή τῆς δράσεώς μας πρέπει νά διευρυνθεῖ βαθμιαῖα μέ τή συμπερίληψη αὐτῶν οἱ ὁποῖοι εἶναι ἐκτός, μέ τήν ἔκφραση ἐνδιαφέροντος γιά ὅλους ἐκείνους οἱ ὁποῖοι περιμένουν τόν ἀδελφό ἤ τήν ἀδελφή πού θά τούς ὁδηγήσει στό σπίτι. Ἡ προσφορά τοῦ καταφυγίου τοῦ Θεοῦ στίς ἄστεγες ψυχές πρέπει νά καταστεῖ μέρος τῆς φροντίδος καί δράσεως τῶν ἐνοριῶν μας, ἀδιάσπαστο κομμάτι τῆς νοοτροπίας, τοῦ φρονήματος καί τοῦ ὁράματός μας, καί ὁπωσδήποτε κεντρικό ἀντικείμενο τῆς βασικῆς ἐκπαιδεύσεως τήν ὁποία καλλιεργοῦμε στήν Ἐκκλησία’.

Κατόπιν, προτάθηκε, μέ ἔμφαση ἐπίσης, κάθε ἐνορία νά διορίσει ἐπιτροπή ἡ ὁποία θά ἔχει τό καθῆκον δημιουργίας καταλόγου Ὀρθοδόξων οἱ ὁποῖοι κατοικοῦν στήν περιοχή τῆς ἐνορίας ἀλλά δέν σχετίζονται μέ τήν Ἐκκλησία. Ἡ ἐπιτροπή πρέπει νά ὀργανώσει τά μέσα ἐπαφῆς μέ τούς ἀνθρώπους αὐτούς κάνοντας προσωπικές ἐπισκέψεις, τηλεφωνήματα, στέλλοντας e-mail, διοργανώνοντας Ἐκκλησιαστικές ἐκδηλώσεις καί διανέμοντας τίς σχετικές ἔντυπες ἤ ἠλεκτρονικές εἰδοποιήσεις. Τί ἔχουμε νά ἀναφέρουμε ἐπ’ αὐτοῦ; Ποιά ἦσαν τά ἀποτελέσματα; Διόρισαν οἱ κοινότητές μας τίς κατάλληλες ἐπιτροπές;

Μέ τό ἴδιο πνεῦμα εἰδική μέριμνα ἔπρεπε νά ληφθεῖ γιά τίς οἰκογένειες τῶν μεικτῶν γάμων οἱ ὁποῖες δέν συνδέονται μέ τήν Ἐκκλησία, γιά τή νεολαία καί γιά τούς ‘ἀνεκκλησίαστους’. Στά θέματα αὐτά ποιά ἦταν ἡ συγκομιδή μας;

Πρέπει ν’ ἀναφέρουμε ὡστόσο ὅτι σημαντική πρόοδος ἔχει γίνει στόν τομέα φροντίδος γιά τήν νεολαία. Ἡ δύναμη καί ἡ ἀνάπτυξη τῶν καλοκαιρινῶν κατασκηνώσεων ἀνά τήν ἐπικράτεια καί στό Ἰονικό Χωριό ἀποτελεῖ καλό παράδειγμα. Ἐπίσης, πρέπει ν’ ἀναφέρουμε τό γεγονός ὅτι ποτέ στήν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας μας δέν εἴχαμε προσφέρει τόσα σημαντικά ποσά καί τόση ὑψηλή ποιότητα ὑποτροφιῶν σέ νεαρούς φοιτητές καί μαθητές ὅσο στά τελευταῖα χρόνια. Ἐπιπλέον, ἔχει γίνει ἀξιοθαύμαστη προσπάθεια γιά τήν ἐπέκταση τῆς γνώσεως τῆς Βίβλου μέσῳ μιᾶς δημιουργικῆς συνεργασίας μέ τήν Ἀμερικανική Βιβλική Ἐταιρία. Ὡς ἀποτέλεσμα, ἔχει παραχθεῖ μία σειρά εἰδικῶν ἐκδόσεων τῆς Βίβλου γιά νεόυς ἀνθρώπους πού ὑπηρετοῦν στόν Στρατό, γιά παιδιά, γιά κατασκηνώσεις, κλπ. Δέν πρέπει, ἐπίσης, νά λησμονήσουμε τό σημαντικό ἐπίτευγμα τῆς ἐκδόσεως βιβλίων πρώτου ἐπιπέδου τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης, συγγραφέντων ἀποκλειστικῶς γιά τά παιδιά μας ἐδῶ στήν Ἀμερική. Τά βιβλία παρήχθησαν μέσῳ τῆς πολύ γενναιόδωρης δωρεᾶς τοῦ Ταμείου Πίστεως γιά τήν Ὀρθοδοξία καί τόν Ἑλληνισμό καί διανεμήθησαν δωρεάν σέ χιλιᾶδες παιδιά τῶν Ἡμερησίων καί Ἀπογευματινῶν Σχολείων μας.

2). Τό θέμα ὅμως αὐτῆς τῆς Κληρικολαϊκῆς περιέχει τό ἐπιπρόσθετο συστατικό στή φράση ‘Ἔρχου καί Ἴδε’, τό ὁποῖο εἰσάγει ἕνα πολύ σημαντικό στοιχεῖο. Ὅταν οἱ προσπάθειές μας πρός αὐτούς οἱ ὁποῖοι δέν ἔχουν σχέση μέ τήν Ἐκκλησία κορυφώνονται στήν πρόσκληση ‘Ἔρχου καί Ἴδε’, καί ὅταν οἱ ἄνθρωποι ἀποφασίζουν νά ἔλθουν στόν οἶκο τοῦ Θεοῦ, τί ἀντικρύζουν; Ἤ, μᾶλλον, ποιόν βλέπουν; Βλέπουν τόν Χριστό ὅπως ὁ Ναθαναήλ ὅταν ἀπάντησε στήν πρόσκληση τοῦ Φιλίππου ‘Ἔρχου καί Ἴδε’; Συναντοῦν τόν Θεό στόν Οἶκο Του; Αὐτές οἱ ἐρωτήσεις ἔχουν συγκεκριμένη ἐφαρμογή στούς τομεῖς τῆς λατρείας, διδασκαλίας, ποιμαντικῆς φροντίδος καί φιλανθρωπίας.

Ἡ λατρεία μας πρέπει ν’ ἀποτελεῖ μοναδική εὐκαιρία γιά συνάντηση μέ τόν Χριστό, τόσο προσωπική ὅσο καί συλλογική. Εἶναι ὅμως ἔτσι; Ἐάν ὄχι, ποιά μέτρα πρέπει νά ληφθοῦν; Οἱ διδακτικές δραστηριότητες τῶν ἐνοριῶν μας μέ τήν μορφή κατηχήσεως, Κατηχητικοῦ Σχολείου ἤ θρησκευτικῆς παιδείας, πρέπει ἐπίσης νά ἑστιάζωνται στόν Χριστό καί νά Τόν ἀποκαλύπτουν. Ἡ ποιμαντική φροντίδα ἡ ὁποία προσφέρεται ἀπό τήν ἐνορία πρέπει νά διαποτίζεται ἀπό τό θεραπευτικό πνεῦμα τοῦ Χριστοῦ, ἔτσι ὥστε ὅσοι ἔρχονται στήν Ἐκκλησία νά μποροῦν ν’ ἀναγνωρίσουν τόν Χριστό ὡς μοναδικό θεραπευτή ὅπως ὁ Ναθαναήλ. Οἱ φιλανθρωπικές δραστηριότητες τῆς ἐνορίας, καί εἰδικώτερα αὐτές οἱ ὁποῖες ἀναπτύσσονται ὑπό τῶν Φιλοπτώχων ἀδελφοτήτων, πρέπει νά προσφέρονται μέ πνεῦμα ἀνώτερο τοῦ τυπικοῦ ἀνθρωπισμοῦ∙ αὐτές οἱ διακονίες πρέπει νά ἐκπροσωποῦν τόν Χριστό ὡς τόν μόνο ἀληθινό εὐεργέτη τῆς ἀνθρωπότητος. Ὅλα τά προαναφερθέντα ἀποτελοῦν συναρπαστικές προκλήσεις γιά μᾶς καί θά καταστοῦν κέντρα ἰσχυρῶν συστηματικῶν δραστηριοτήτων γιά τήν Ἀρχιεπισκοπή μας κατά τά ἑπόμενα ἔτη.

3) Τό θέμα ‘Συναγάγετε τόν Λαό Μου στόν Οἶκο Μου. Ἔρχου καί Ἴδε’, ὡστόσο, δέν περιορίζεται στήν Ἀρχιεπισκοπή μας μέ τίς Μητροπόλεις καί τίς ἐνορίες της. Ἀποτελεῖ παν-Ὀρθόδοξη κλήση καί καθῆκον. Μετά ἀπό τήν πολύ σημαντική Συνέλευση ὅλων τῶν κανονικῶν Ὀρθοδόξων Ἐπισκόπων Βορείου καί Κεντρικῆς Ἀμερικῆς τόν παρελθόντα Μάΐο, νέες λεωφόροι εἶναι προσβάσιμες γιά δράση. Σ’ ἐμᾶς, ὡς Ἑλληνική Ὀρθόδοξη Ἀρχιεπισκοπή Ἀμερικῆς, ἔχει δοθεῖ ἡ πρωτοβουλία καί ἡ αὐξημένη εὐθύνη νά καταστήσουμε τήν σύναξη τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ στόν Οἶκο Του δυναμική πραγματικότητα γιά ὅλους τούς Ὀρθοδόξους στήν Ἀμερική.

4) Στό ἱερό ἔργο μας τῆς συναγωγῆς τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ στόν Οἶκο Του καί στήν πρόσκληση ἑκάστου ἀνθρώπου διά τῆς παροτρύνσεως ‘Ἔρχου καί Ἴδε’, ἡ ὁποία τελικά καταλήγει σέ συνάντηση μέ τόν Χριστό, ἔχουμε ὡς ὑπέροχο πρότυπο τήν διακονία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου μας. Ἐπί δεκαεπτά αἰῶνες τό ἡρωϊκό μας Πατριαρχεῖο προσκαλεῖ ἀνθρώπους ὅλων τῶν ἐθνικοτήτων, πολιτισμῶν καί γλωσσῶν νά συναχθοῦν στόν Οἶκο τοῦ Θεοῦ, ἐνθυμούμενο ἐντόνως τήν ἐπίσημη διακήρυξη τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀποθησαυρισμένη στό κατά Ἰωάννην Εὐαγγέλιο: Καί ἄλλα πρόβατα ἔχω, ἅ οὐκ ἔστιν ἐκ τῆς αὐλῆς ταύτης, κάκεἶνά με δεῖ ἀγαγεῖν, καί τῆς φωνῆς μου ἀκούσουσι, καί γενήσεται μία ποίμνη, εἰς ποιμήν (Ἰωάν. 10:16).

6. Ἐπίλογος

Μέ τήν παροῦσα 40ή Κληρικολαϊκή Συνέλευση, εἰσερχόμεθα σέ μία νέα περίοδο προκλήσεων πού καλοῦν σέ δράση Προκλήσεων οἱ ὁποῖες δημιουργοῦνται ἀπό τίς τοπικές καί τίς παγκόσμιες συνθῆκες ηὐξημένης ἀνησυχίας καί ἄγχους ἀναφορικῶς μέ κοινωνικά, οἰκονομικά, πολιτιστικά, πνευματικά, περιβαλλοντικά καί θρησκευτικά προβλήματα τά ὁποῖα ταλανίζουν ὁλόκληρη τήν ἀνθρωπότητα.

Αὐτές οἱ συνθῆκες ἀβεβαιότητος, πόνου, συγχύσεως καί ἀπελπισίας ἀπαιτοῦν ζωηρή, ρεαλιστική καί πρακτική δράση ἐκ μέρους μας. Ἡ δράση αὐτή πρέπει νά καθοδηγεῖται καί νά ἑστιάζεται ἐπί τῶν λόγων τούς ὁποίους ἀπηύθυνε ὁ μεγάλος Ἀπόστολος Πέτρος στούς ἡγέτες τῶν Ἰουδαίων στήν Ἱερουσαλήμ: οὐκ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενί ἡ σωτηρία, οὐδέ γάρ ὄνομά ἐστιν ἕτερον ὑπό τόν οὐρανόν τό δεδομένον ἐν ἀνθρώποις ἐν ὧ δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς (Πράξ. 4:10-16).

Αὐτή εἶναι κατ’ οὐσίαν ἡ διακήρυξη τῆς πίστεώς μας σ’ ἔναν ταλαιπωρημένο κόσμο. Ὡς Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί πιστεύουμε ὅτι σήμερα, δέν ὑπάρχει ἄλλη δυνατότητα σωτηρίας τοῦ κόσμου ἐκτός τῆς σωτηρίας ἐν Χριστῷ καί μέ τόν Χριστό ὁ Ὁποῖος εἶναι ἡ ὁδός, ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή (Ἰωάν. 14:6), καί τό φῶς τοῦ κόσμου (Ἰωάν. 8:12).

Συνεπῶς, οἱ προσπάθειές μας οἱ ὁποῖες σχετίζονται μέ τό θέμα ‘Συναγάγετε τόν λαό μου στόν Οἶκο Μου, Ἔρχου καί Ἴδε’, πρέπει νά προσανατολίζονται πρός τόν Χριστό, νά ἑστιάζωνται ἐντόνως καί μέ πάθος πρός Αὐτόν ὡς τήν μόνη σωτηρία ὑπό τόν οὐρανόν. Αὐτό πρέπει νά προβληθεῖ μέ ὅλα τά δυνατά μέσα στήν κοινωνία καί τούς ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι μᾶς περιβάλλουν. Κι’ ἐδῶ ἀντιμετωπίζουμε μία σοβαρή πρόκληση: Γνωρίζουμε αὐτό τό ὁποῖο πρέπει νά γνωρίζουμε περί Χριστοῦ; Εἴμεθα ἑστιασμένοι σ’ Αὐτόν, ἐπικεντρωμένοι σ’ Αὐτόν; Εἴμεθα σοβαροί στήν σχέση μας μαζί Του; Μεταφράζουμε σέ ὁρατή καί αἰσθητή δράση τήν πίστη μας σ’ Ἐκεῖνον; Τελικά ἐννοοῦμε δράση καί ὄχι εὔκολα λόγια;

Ἐπιπλέον, προσφέρουμε στά ἐνήλικα μέλη τῆς Ἐκκλησίας μας ὅπως καί στά νεώτερα καί στά παιδιά μας τήν κατάλληλη κατάρτιση πού θά τούς βοηθήσει νά αὐξηθοῦν ἐν χάριτι καί γνώσει τοῦ Κυρίου καί Σωτῆρος Ἰησοῦ Χριστοῦ (Β’ Πέτρ. 3:18); Ἡ πρόκληση εἶναι πράγματι συναρπαστική. Καί πρέπει νά τήν ἀντιμετωπίσουμε μέ δράση, μέ εἰλικρίνεια καί μέ ἀποτελεσματικότητα.

Δέν ἔχω καλύτερο τρόπο νά κλείσω τήν παρουσίασή μου ἐκτός ἀπό τό νά παραθέσω μία ὡραία στροφή ἀπό τόν Ψαλμό 131 ἐλαφρῶς παραφράζοντάς την: Δέν θά εἰσέλθω στόν οἶκο μου, οὔτε θά ἀναπαυθῶ στήν κλίνη μου∙ δέν θά χαρίσω ὕπνο στούς ὀφθαλμούς μου οὔτε νυσταγμό στά βλέφαρά μου, οὔτε ἀνάπαυση στούς κροτάφους μου, ἕως ὅτου βρῶ τόπο στόν Θεό μου γιά ὅλους τούς γνωστούς καί ἀγνώστους ἀδελφούς καί ἀδελφές μου οἱ ὁποῖοι διψοῦν γι’ Αὐτόν.

Εἶναι ὧρα γιά δράση. Πάντοτε μέ τόν Χριστό ὡς συνεργάτες Του στήν σπορά τῆς ἀληθείας, στή διάδοση τῆς θεραπείας καί στήν προαγωγή τῆς ζωῆς. Αὐτή εἶναι ἡ ὥρα γιά τήν σωτηρία τοῦ κόσμου!