ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ
ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΜΕΡΙΚΗΣ
κ. ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΟΥ
ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΝΕΟΛΑΙΑΣ (YAL) 2022
ΚΛΗΡΙΚΟΛΑΪΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΕΚΑΤΟΝΤΑΕΤΗΡΙΔΟΣ
2 ΙΟΥΛΙΟΥ 2022
THE MARRIOTT MARQUIS
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
Τιμία Αντιπροσωπεία της Μητρός Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως:
Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Γέροντα Χαλκηδόνος κ. Εμμανουήλ, και
Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ. Πρόδρομε
Σεβασμιώτατοι και Θεοφιλέστατοι άγιοι αδελφοί,
Συμπροεδρεύοντες της Συνεδριάσεως κ. Konstantine Ouranitsas και Harry Koulos
Αγαπητοί αδελφοί και αγαπητές αδελφές εν Χριστώ,
Σας χαιρετώ όλους στο ένδοξο Όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού!
Αυτή είναι μια συναρπαστική στιγμή για την Εκκλησία μας στην Αμερική, και καθώς κοιτάζω τα πρόσωπά σας - τα οποία λάμπουν με τη δύναμη της ελπίδας- νιώθω βαθειά ευγνωμοσύνη για την παρουσία σας εδώ στην Κληρικολαϊκή Συνέλευση που τιμούμε την εκατονταετηρίδα μας.
Εκατό χρόνια! Ένας αιώνας ακούγεται πράγματι σαν ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά πολλοί από εμάς έχουμε γνωρίσει ανθρώπους που έχουν ζήσει για εκατό χρόνια, ή τουλάχιστον έχουν φτάσει πολύ κοντά στο να τα προσεγγίσουν. Μια «γενιά» θεωρείται γενικά ότι διαρκεί μεταξύ είκοσι και τριάντα χρόνια – που σημαίνει ότι η Αρχιεπισκοπή μας στα εκατό της χρόνια έχει γίνει μάρτυρας της ζωής τριών έως και πέντε γενεών πιστών.
Πολλοί ήρθαν απευθείας από την Ελλάδα και την Κύπρο και από άλλα μέρη, και πολλοί περισσότεροι ήταν όσοι γεννήθηκαν σε αυτές τις Αμερικανικές ακτές. Αλλά σίγουρα δεν είμαστε τόσο απομακρυσμένοι χρονικά από τους ιδρυτές των Εκκλησιών και των ενοριών μας στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτό σημαίνει ότι η Κληρονομιά που μας δώθηκε – το θεμέλιο πάνω στο οποίο η εκκλησιαστική μας ζωή έχει χτιστεί - είναι πιο πρόσφατα δοσμένη από ό,τι θα μπορούσαμε ενδεχομένως να σκεφτούμε. Οι αφηγήσεις των πρωτοπόρων – που περιλαμβάνουν πολλούς από τους παππούδες, τις γιαγιάδες και τους προπάτορες σας - εξακολουθούν να είναι νωπές.
Μία από τις μεγάλες κληρονομιές του παρελθόντος που έχουμε λάβει ως ευλογία είναι ο πολύτιμος ναός του Αγίου Νικολάου που βρισκόταν στην Cedar Street - μία μικροσκοπική πνευματική νησίδα πίστης εν μέσω μιας θορυβώδους θάλασσας εμπορίου και βιομηχανίας. Θα μάθετε περισσότερα για το ναό του Αγίου Νικολάου, αργότερα, από τον πατέρα Ανδρέα Βυθούλκα.
Αλλά, όπως ίσως ήδη αναμένετε, γιορτάζουμε αυτό το Σαββατοκύριακο τα εγκαίνια του ανοικοδομημένου Εθνικού Προσκυνήματος του Αγίου Νικολάου. Αυτή η εξαιρετική διακονία της Εκκλησίας μας δεν τιμά μόνο το παρελθόν μας, αλλά θέτει όντως ένα νέο υψηλό πήχη για τη δέσμευση διακονίας της Εκκλησίας μας σε ένα πραγματικά εθνικό επίπεδο.
Το Εθνικό Προσκύνημα του Αγίου Νικολάου στο Ground Zero είναι η δήλωσή μας, Πίστης και Πατριωτισμού, ενώπιον όλου του κόσμου. Είναι η αναγέννηση (αν μπορεί να χρησιμοποιήσουμε αυτή την έκφραση) της Εκκλησίας που χάθηκε τραγικά με τόσους πολλές ανθρώπινες ζωές στις 11 του Σεπτεμβρίου. Ως εκ τούτου, είναι η φανέρωση και ο θησαυρός της Ορθόδοξης ελληνικής μας πίστης: ένας Ναός αφιερωμένος στον Θαυματουργό Αγιο Επίσκοπο των Μύρων. Αλλά είναι και κάτι περισσότερο. Πολύ περισσότερο.
Με τα εγκαίνια του ναού την 4η Ιουλίου, την πιο σημαντική Αμερικανική Εθνική Εορτή, κάνουμε μια βαρυσήμαντη δήλωση σχετικά με τη θέση τη θρησκείας στη δημόσια πλατεία, καθώς επίσης και σχετικά με την πολιτική (και θρησκευτική) μας ευθύνη να αποδεχτούμε την ετερότητα στην δημόσια πλατεία.
Όπως έχω σημειώσει και άλλοτε, μπορεί να είναι ιστορικά ένα δυστύχημα το ότι ο μόνος Οίκος Λατρείας που καταστράφηκε την 11η Σεπτεμβρίου ήταν μία Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία. Η ανοικοδόμηση όμως του ναού αυτού είναι μια πράξη πίστης: πίστης στο Ευαγγέλιο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, αλλά και πίστης στον αμερικανικό τρόπο ζωής, ο οποίος, όπως διατυπώνεται στο Πρώτο άρθρο της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων, επιτρέπει την ελευθερία της συνείδησης και θρησκείας – το αντίθετο δηλαδή του θρησκευτικού μίσους που προκάλεσε τόσο πόνο και δεινά εκείνη την αποφράδα ημέρα. Το Εθνικό Προσκύνημα του Αγίου Νικολάου, ένας σύγχρονος Βυζαντινός Ναός – υψωμένος στην οδό Ελευθερίας (Liberty Street) με το ίδιο μάρμαρο που κοσμεί τον Παρθενώνα της Αθήνας – είναι άξιος διάδοχος του σεβάσμιου ναού που προϋπήρχε στην Cedar Street. Και είναι μια γέφυρα που ενώνει τη μεταναστευτική ιστορία, θεμελιώδη για τόσες πολλές από τις Εκκλησίες μας στην Αμερική, με τη μελλοντική ιστορία των επόμενων Εκατό ετών της Αρχιεπισκοπής μας. Μια ιστορία που θα εσείς θα διηγηθείτε, καθώς θα πορεύεστε στη ζωή σας, βιώνοντας αυθεντικά την αγία ορθόδοξη πίστη μας, μια πίστη που εκτείνεται σε μία περίοδο δύο χιλιάδων ετών, και έχει πλέον εισέλθει στην τρίτη της χιλιετία.
Διότι οι ιστορίες του συλλογικού μας παρελθόντος φωτίζουν το παρόν μας και ανοίγουν το δρόμο για το μέλλον μας. Αυτή η Συνέλευση το αποδεικνύει ξεκάθαρα. Κοιτάξτε όλα τα θέματα προς εξέταση στις συνεδρίες, στις οποίες θα συμμετάσχετε αργότερα σήμερα το απόγευμα. Αντικατοπτρίζουν τις δραστηριότητες και τις ενέργειές σας στην παρούσα στιγμή.
Μία από τις επιλογές ενασχόλησης που έχετε, ανάμεσα στις πολλές συνεδρίες περιλαμβάνει την κατάσταση στο Ουκρανία. Θα δείτε, ενδεικτικά, το πώς η παραχώρηση του Τόμου του Αυτοκεφαλίας στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας από το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο έχει επηρεάσει το μέλλον της χώρας αυτής. Τα όσα συμβαίνουν και οι σκληρές συνθήκες στην Ουκρανία είναι βέβαια στις ειδήσεις κάθε μέρα, αλλά η προϋπάρχουσα ιστορία και η συμμετοχή της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως σε αυτήν ανάγεται σε πάνω από χίλια χρόνια. Αυτά τα ζητήματα δεν μπορούν να γίνουν κατανοητά στο παρόν χωρίς αναφορά στο παρελθόν. Το ίδιο ισχύει και για το τί έχει συμβεί με την αγαπημένη μας Αγία Σοφία της Κωνσταντινουπόλεως, την οποία θα τιμήσουμε και πάλι στις 24 Ιουλίου, την ημέρα της κατάληψής της, και για το μέλλον της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, που εξακολουθεί να αγωνίζεται να επαναλειτουργήσει.
Υπάρχουν επίσης πολλά άλλα θέματα, συμπεριλαμβανομένης της ιστορίας και δομής της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αμερικής, της ζωτικής της σχέσης με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, και στο πώς εμείς, ως Έλληνες Ορθόδοξοι Χριστιανοί, σχετιζόμαστε με τις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες, και τη δημόσια σφαίρα γενικότερα ως άνθρωποι πίστεως. Θα υπάρξουν ακόμη και συνεδρίες που εστιάζουν στην ευεξία και την ψυχική υγεία, καθώς και στις τρέχουσες υποθέσεις που σχετίζονται με την Ελλάδα και την Κύπρο γύρω από θέματα της Ανατολικής Μεσογείου.
Αλλά σε σχέση με όλες αυτές τις συνεδριάσεις, αυτό που θέλω να σας ενθαρρύνω να κάνετε είναι να να χρησιμοποιήσετε την κριτική σας σκέψη προκειμένου να καλλιεργήσετε την πίστη σας. Αυτό είναι, κατά κάποιο τρόπο, μία αντιστροφή της συνήθους θεολογικής πρότασης: fides quaerens intellectum, «πίστη που αναζητά την κατανόηση». Αυτός ο αρχαίος θεολογικός ορισμός σημαίνει ότι πιστεύουμε πρώτα, και στη συνέχεια χρησιμοποιούμε την πίστη μας για να εξερευνήσουμε την ορθολογική βάση των πεποιθήσεων μας. Αυτή ήταν η μέθοδος στην εποχή πριν από την έκρηξη της εμπειρικής έρευνας.
Ήταν σίγουρα μια αρκετά καλή πρόθεση στους αιώνες πριν από την υπάρχουσα τεχνολογική πολυπλοκότητα και επιστημονική γνώση που εμείς σήμερα κατέχουμε. Νομίζω ωστόσο ότι πρέπει να οικοδομούμε πάνω στα πνευματικά θεμέλια της Εκκλησίας μας και όχι απλώς -και μερικές φορές επανειλημμένα- να σκάβουμε σε αυτά.
Όλοι σας εδώ αντιπροσωπεύετε την πιο μορφωμένη και καλλιεργημένη γενεά που η Εκκλησία έχει δει ποτέ. Και δεν μπορούμε να σας ζητήσουμε να εγκαταλείψετε την εμπειρία της μάθησης και της εκπαίδευσής σας στην κοσμική γνώση.
Αντίθετα, σας καλούμε να χρησιμοποιήσετε τις ικανότητές ώστε να υπηρετήσετε την πίστη μας – όχι θέτοντας τον ουρανό και τη γη σε αντίθεση μεταξύ τους, αλλά μάλλον μαθαίνοντας να μεταμορφώνετε το εγκόσμιο σε ουράνιο.
Και αυτό γίνεται πρώτα απ᾽ όλα αγκαλιάζοντας την πνευματική πραγματικότητα της αγάπης του Θεού για κάθε ένα από τα πλάσματά του. Κάθε άνθρωπος, χωρίς να έχει όχι σημασία ποιός είναι, ή τί έχει κάνει - είτε προς το καλύτερο είτε προς το ελλειπές - είναι άξιος της αγάπης του Θεού. Και αν είναι άξιος της αγάπης του Θεού, είναι άξιος και της δικής μας αγάπης.
Αυτό δε σημαίνει ότι η Εκκλησία αποδέχεται τα αποτελέσματα της κάθε πράξης. Σημαίνει όμως ότι η Εκκλησία δεν απορρίπτει κανέναν στη βάση της προσωπικότητάς του.
Οι ζωές σας, αυτή ακριβώς τη στιγμή, είναι χτισμένες πάνω σε βαθειά θεμέλια – ισχυρούς πυλώνες που έχτισαν οι προγενέστεροι. Η Ορθοδοξία ενώ δεν καλεί σε μια μορφή «λατρείας των προγόνων», ωστόσο αναγνωρίζει τη συμβολή των πνευματικών και φυσικών μας προγόνων ως αναπόσπαστο μέρος του ποιοί και του τί είμαστε.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αυτή η Κληρικολαϊκή στην οποία συμμετέχετε, είναι ένας τόπος ανανέωσης, ένας τόπος όπου μπορείτε να καλλιεργήσετε και να ανανεώσετε την πνευματική σας ζωή πάνω σε μία σταθερή βάση.
Και ο σκοπός αυτής της ανανέωσης αποβλέπει στο να γίνετε πιο συνειδητοί μέτοχοι του εκκλησιαστικού βίου.
Με το να είστε εδώ σε αυτή τη Συνέλευση – έχετε ήδη διακηρύξει τη δική σας δέσμευση για συνειδητή συμμετοχή.
Αφοσιωμένοι στην Εκκλησία σας! Συμμέτοχοι στο έργο των κοινοτήτων σας! Νοηματοδότες του περιεχόμενου της ζωής σας!
Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τιμούμε την Εκατονταετηρίδα μας, ως Εκκλησία, σε αυτήν τήν ευλογημένη χώρα έχοντας τις ακόλουθες τρεις βασικές αρχές:
1. Κληρονομιά – το θεμέλιο πάνω στο οποίο έχουμε οικοδομήσει το έργο μας.
2. Ανανέωση – οι δραστηριότητες και οι ενέργειές μας στην παρούσα στιγμή.
Και τρίτον, ίσως το πιο σημαντικό από όλα:
Ενότητα – η συνεχώς διευρυνόμενη «αγκαλιά» της Εκκλησίας. Η περιφρούρηση - χωρίς αποκλεισμούς- ενός περιβάλλοντος στο οποίο όλοι είναι ευπρόσδεκτοι.
Ας είμαστε ρεαλιστές. Η ορθόδοξη παράδοση του χριστιανισμού είναι μια συντηρητική παράδοση, ειδικά σε σύγκριση με άλλες χριστιανικές κοινότητες γύρω μας στην Αμερική.
Δεν είναι όμως όμως μία καταναγκαστική παράδοση.
Είναι μια δημιουργική παράδοση.
Είναι μια παράδοση συμπαθείας.
Είναι μια χριστοκεντρική παράδοση.
Αν τα επόμενα εκατό χρόνια της Εκκλησίας μας στην Αμερική θέλουμε να είναι τόσο καρποφόρα όσο και τα πρώτα εκατό, τότε η ίδια ενέργεια που έχτισε τα θαυμαστά κτίρια και τους οργανισμούς που θεωρούμε τόσο αγαπητούς, πρέπει να διαχυθεί στην προσπάθεια οικοδόμησης του σώματος του Χριστού.
Πρέπει να καλλιεργήσουμε την κριτική σκέψη σε ένα ορθόδοξο χριστιανικό πλαίσιο.
Να λάβουμε αποφάσεις για θέματα ζωής που να υποστηρίζονται από την Εκκλησιαστική κοινότητα.
Εκείνο που θέλουμε είναι να συμμετέχετε στην Εκκλησία σας και να καθοδηγείστε ταυτόχρονα από την Εκκλησία σας.
Μαζί, χτίζουμε μία διακονία για το μέλλον – τη διακονία που θα μας δώσει το μέλλον!
Επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω λέγοντας ότι ο απώτερος στόχος είναι η διαμόρφωση της πνευματικότητας και της πρόθεσης για εν Χριστώ μαθητεία σε κάθε γωνιά της Εκκλησίας μας. Γιατί το να είναι κάποιος μαθητής του Κυρίου Ιησού Χριστού είναι μία δέσμευση δια βίου – μαθητής του Κυρίου είναι εκείνος που εντρυφεί στη μεγάλη και θαυμάσια σχολή της δημιουργίας του.
Όλα όσα έχετε βιώσει στη ζωή σας είναι βιώματα αυτού του σχολείου. Είναι όμως αυτό σαν μια γλώσσα που δεν έχει μάθει ακόμα ο μαθητής: το πώς ερμηνεύετε τις εμπειρίες της ζωής σας δεν έχει ακόμη πλήρως αποκαλυφθεί μέσα σας.
Αυτό το Συνέδριο Νεολαίας (YAL) είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, της μάθησης αυτής της γλώσσας της αγάπης, της συμπόνιας, του ελέους και της συγχώρεσης που μεταφράζει και μεταμορφώνει τις εμπειρίες της καθημερινής μας ζωής οδηγώντας τες στη Βασιλεία των Ουρανών.
Όπως μας δίδαξε ο Κύριος Ιησούς Χριστός να προσευχόμαστε: «Ελθέτω η βασιλεία σου ως εν ουρανώ και επί της γης»1.
Όταν ευθυγραμμιζόμαστε με το θέλημά του, αυτό που κάνουμε στη γη παράγει ενέργεια μεταμορφωτική ώστε να κάνει αυτή τη γη πιο ουράνια.
Θέλω να σας ευχαριστήσω όλους που συγκεντρωθήκατε εν πνεύματι Χριστού για το Συνέδριο αυτό. Δίνετε σε όλους μας ελπίδα για την Εκκλησία, επειδή είστε ό,τι καλύτερο μας προσέφερε το παρελθόν, επειδή ασχολείστε με το παρόν και επειδή εργάζεστε για την προετοιμασία του μέλλοντος.
Τα επόμενα εκατό χρόνια φαίνονται ήδη πιο φωτεινά!
* * *
Σαν ένδειξη αναγνώρισης όλων των επιτευγμάτων σας, θα ήθελα τώρα να καλέσω τους Συμπροέδρους αυτού του Συνεδρίου, Κonstantine Ouranitsas και Harry Koulos, να έλθουν μπροστά και να λάβουν ένα μικρό δείγμα της εκτίμησής μας για τους κόπους τους, τιμώμενοι με την ευκαιρία των εορτασμών της εκατονταετηρίδος.
(παρουσίαση)
Σας ευχαριστώ και πάλι. Εύχομαι ο Πανάγαθος Κύριος να ευλογεί όλους!